kpi z ang. key performance indicators. co to jest kpi definicja

KPI (z ang. Key Performance Indicators). Co to jest KPI – Definicja

W świecie biznesu, gdzie decyzje muszą być poparte danymi, Kluczowe Wskaźniki Wydajności (KPI) stanowią fundament mierzenia sukcesu. Poznaj definicję KPI, ich nieocenioną rolę w ocenie efektywności działań firmy oraz metodologię wyboru wskaźników, które najlepiej odzwierciedlą cele Twojej organizacji. Dowiedz się, jak analiza KPI wpływa na strategię biznesową i motywację zespołu, a także jakie narzędzia pomogą Ci w monitorowaniu postępów. Odkryj z nami klucz do optymalizacji procesów biznesowych.

Najważniejsze informacje

  • KPI (Key Performance Indicators) to kluczowe wskaźniki wydajności, które są niezbędne do mierzenia efektywności działań w biznesie.
  • Wskaźniki KPI pozwalają na ocenę postępów firmy w kierunku wyznaczonych celów strategicznych i operacyjnych.
  • Przykłady KPI różnią się w zależności od branży, np. wskaźnik rotacji produktów dla handlu detalicznego czy czas reakcji na zgłoszenie dla usług IT.
  • Wybór odpowiednich KPI wymaga analizy specyfiki organizacji oraz jej celów biznesowych i powinien być dostosowany do potrzeb firmy.
  • KPI są integralną częścią strategii biznesowej i pomagają w planowaniu oraz monitorowaniu realizacji założonych celów.
  • Interpretacja danych KPI wymaga zrozumienia kontekstu biznesowego i umiejętności analizy wyników w celu podejmowania właściwych decyzji.
  • Istnieje wiele narzędzi do monitorowania KPI, od prostych arkuszy kalkulacyjnych po zaawansowane systemy analityczne.
  • Implementacja KPI może napotkać wyzwania, takie jak opór pracowników czy błędne definiowanie wskaźników, co może prowadzić do nieprawidłowych wniosków.
  • KPI mogą być wykorzystywane do optymalizacji procesów biznesowych poprzez identyfikację obszarów wymagających poprawy.
  • Wskaźniki wydajności mają wpływ na motywację pracowników, mogąc stanowić podstawę systemu nagród i ocen.
  • Integracja KPI z innymi metodami pomiaru efektywności, takimi jak OKR, może przynieść lepsze rezultaty w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
  • Aktualizacja i dostosowywanie KPI jest kluczowe w szybko zmieniającym się środowisku biznesowym, aby utrzymać ich relewantność.
  • Studia przypadków pokazują, że skuteczne wdrożenie systemu KPI przyczynia się do wzrostu efektywności i konkurencyjności firm.
  • Zarządzanie KPI wymaga stosowania najlepszych praktyk, takich jak regularna ocena ich adekwatności i wprowadzanie niezbędnych zmian.

Zawartość strony

Definicja KPI (Key Performance Indicators) i ich znaczenie w biznesie

Kluczowe Wskaźniki Wydajności (KPI) są nieodłącznym elementem świata biznesu, gdzie podejmowanie decyzji opiera się na danych i faktach. Stanowią one fundament mierzenia sukcesu organizacji. KPI to konkretne metryki, które pomagają ocenić osiągnięcie celów biznesowych oraz monitorować postępy w różnych obszarach działalności.

KPI mają kluczowe znaczenie dla każdej organizacji, ponieważ umożliwiają śledzenie efektywności działań i identyfikowanie obszarów do poprawy. Dzięki nim można dokładnie zmierzyć wyniki finansowe, jakość produktów lub usług, satysfakcję klientów, wydajność procesów operacyjnych i wiele innych aspektów działalności firmy.

Definicja KPI

Kluczowe Wskaźniki Wydajności (KPI) to konkretne metryki biznesowe, które służą do pomiaru i oceny osiągnięcia celów organizacji. Są to liczby, wskaźniki lub miary, które odzwierciedlają stopień realizacji strategii i planów działania firmy.

KPI są wykorzystywane do monitorowania postępów w osiąganiu celów oraz identyfikowania obszarów wymagających poprawy. Mogą być stosowane na różnych poziomach organizacji – od strategicznego po operacyjny – i dotyczyć różnych dziedzin, takich jak sprzedaż, marketing, obsługa klienta, produkcja czy zarządzanie zasobami ludzkimi.

KPI powinny być konkretnie zdefiniowane, mierzalne, osiągalne, istotne dla organizacji oraz czasowo określone. Dzięki nim można dokładnie ocenić, czy organizacja osiąga zamierzone cele i jak skutecznie realizuje swoją strategię.

Rola KPI w mierzeniu efektywności działań firmy

Kluczowe Wskaźniki Wydajności (KPI) odgrywają niezwykle istotną rolę w mierzeniu efektywności działań firmy. Stanowią one narzędzie, które pozwala zarządowi i pracownikom monitorować postępy w osiąganiu celów biznesowych oraz ocenić skuteczność podejmowanych działań.

KPI służą do pomiaru określonych aspektów działalności organizacji, które mają bezpośredni wpływ na jej sukces. Mogą to być miary finansowe, takie jak przychody, zysk netto czy wskaźniki rentowności, ale również wskaźniki operacyjne, np. czas realizacji zamówień, wskaźniki jakości czy wskaźniki satysfakcji klienta.

Dzięki KPI można dokładnie śledzić postępy w realizacji celów strategicznych i taktycznych, a także identyfikować obszary wymagające poprawy. Wskaźniki te dostarczają obiektywnych danych, które umożliwiają podejmowanie trafnych decyzji biznesowych i skuteczne zarządzanie zasobami.

W praktyce KPI są wykorzystywane na różnych poziomach organizacji – od zarządu po zespoły operacyjne. Każdy obszar działalności może mieć swoje własne kluczowe wskaźniki, które odzwierciedlają specyfikę danego działu lub procesu. Dzięki temu można skoncentrować się na najważniejszych aspektach i monitorować ich rozwój w czasie.

Ważne jest również, aby KPI były mierzalne, osiągalne i zgodne z celami organizacji. Powinny być oparte na rzetelnych danych i informacjach, które można łatwo zbierać i analizować. Dobrze dobrane KPI dostarczają informacji nie tylko o wynikach, ale także o przyczynach sukcesów lub niepowodzeń, co pozwala na skuteczne podejmowanie działań korygujących.

W kolejnych sekcjach omówimy przykłady konkretnych KPI stosowanych w różnych branżach oraz metodykę ich ustalania. Dowiesz się również, jak analizować dane KPI i jakie narzędzia mogą Ci pomóc w monitorowaniu postępów.

Przykłady kluczowych wskaźników wydajności w różnych branżach

Wprowadźmy teraz kilka przykładów kluczowych wskaźników wydajności (KPI) w różnych branżach. Poniżej przedstawiamy kilka konkretnych przykładów wskaźników, które są często stosowane w różnych obszarach działalności.

Sprzedaż

  • Wartość sprzedaży: całkowita wartość produktów lub usług sprzedanych w określonym okresie czasu.
  • Liczba nowych klientów: ilość nowych klientów pozyskanych w określonym okresie czasu.
  • Wskaźnik konwersji: procentowy udział potencjalnych klientów, którzy dokonali zakupu.

Marketing

  • Liczba odwiedzin na stronie internetowej: ilość unikalnych użytkowników, którzy odwiedzili stronę internetową w określonym okresie czasu.
  • Wskaźnik klikalności (CTR): procentowy udział osób, które kliknęły w link lub reklamę w stosunku do liczby wyświetleń.
  • Koszt pozyskania klienta (CPA): średni koszt pozyskania jednego nowego klienta przez działania marketingowe.

Produkcja

  • Wskaźnik wydajności pracy: ilość produktów wyprodukowanych przez pracownika w określonym czasie.
  • Wskaźnik zużycia surowców: ilość surowców zużytych do produkcji jednostki produktu.
  • Czas cyklu produkcji: czas potrzebny do wyprodukowania jednej jednostki produktu.

Obsługa klienta

  • Czas oczekiwania na odpowiedź: średni czas oczekiwania klienta na odpowiedź na zapytanie lub reklamację.
  • Wskaźnik rozwiązywania problemów: procentowy udział skutecznie rozwiązanych problemów klientów.
  • Wskaźnik satysfakcji klienta: procentowy udział zadowolonych klientów w stosunku do ogólnej liczby klientów.

Pamiętaj, że powyższe przykłady stanowią jedynie niewielką część możliwych wskaźników wydajności w poszczególnych branżach. Ważne jest dostosowanie KPI do specyfiki danej branży oraz celów organizacji. Warto również zauważyć, że wybór wskaźników może się różnić w zależności od branży i rodzaju działalności.

Metodyka ustalania KPI – jak wybrać odpowiednie wskaźniki dla organizacji

Wybór odpowiednich Kluczowych Wskaźników Wydajności (KPI) dla organizacji jest kluczowym krokiem w procesie oceny efektywności działań. Metodyka ustalania KPI pozwala na precyzyjne określenie wskaźników, które najlepiej odzwierciedlają cele i strategię firmy.

Jedną z popularnych metod ustalania KPI jest podejście SMART, czyli Specific (konkretny), Measurable (mierzalny), Achievable (osiągalny), Relevant (odpowiedni) oraz Time-bound (określony czasowo). Wykorzystanie tego podejścia pozwala na wybór wskaźników, które są jasno zdefiniowane, możliwe do zmierzenia, realistyczne do osiągnięcia, istotne dla organizacji i mają określony termin realizacji.

Przykłady konkretnych branż i wskaźników KPI mogą pomóc w zrozumieniu różnorodności i elastyczności w wyborze. Na przykład, dla branży sprzedaży detalicznej, KPI mogą obejmować: wskaźnik konwersji sprzedaży, średnią wartość zamówienia, wskaźnik rotacji zapasów itp. Dla branży IT, KPI mogą obejmować: czas reakcji na zgłoszenia klientów, wskaźnik dostępności systemu, ilość błędów w kodzie źródłowym itp. Ważne jest, aby dopasować KPI do konkretnych celów i strategii organizacji.

ZOBACZ TEŻ:   HSM - Hardware Security Module. Co to jest i do czego jest wykorzystywany przy SSL?

Ważnym elementem metodyki ustalania KPI jest zaangażowanie zespołu. Pracownicy z różnych działów powinni być zaangażowani w proces wyboru wskaźników, ponieważ mają oni wiedzę na temat swoich działań i celów. Ich wkład może pomóc w identyfikacji kluczowych obszarów do monitorowania oraz wyborze odpowiednich wskaźników.

Podczas wybierania KPI warto być świadomym pułapek i błędów, które mogą wystąpić. Na przykład, koncentrowanie się tylko na jednym wskaźniku może prowadzić do zaniedbania innych istotnych aspektów działalności. Ponadto, wybór zbyt wielu wskaźników może skutkować nadmierną ilością danych do analizy, co utrudnia podejmowanie efektywnych decyzji. Dlatego ważne jest, aby wybrać kluczowe wskaźniki, które naprawdę odzwierciedlają cele organizacji i dostarczają istotnych informacji.

Zastosowanie KPI w strategii biznesowej i planowaniu celów

Zastosowanie Kluczowych Wskaźników Wydajności (KPI) w strategii biznesowej i planowaniu celów jest niezwykle istotne dla osiągnięcia sukcesu organizacji. KPI umożliwiają monitorowanie postępów, ocenę efektywności działań oraz identyfikację obszarów wymagających optymalizacji.

W strategii biznesowej, KPI pomagają zdefiniować cele i określić, jakie wskaźniki będą mierzyć ich osiągnięcie. Dzięki temu, organizacja ma jasno określone punkty odniesienia, które umożliwiają śledzenie postępów i ocenę skuteczności podejmowanych działań.

Planowanie celów oparte na KPI pozwala również na skoncentrowanie się na najważniejszych obszarach działalności. Wybór odpowiednich wskaźników wydajności umożliwia skupienie się na kluczowych aspektach, które mają największy wpływ na osiąganie sukcesu.

Przykładowo, jeśli celem organizacji jest zwiększenie sprzedaży, odpowiednim KPI może być wskaźnik konwersji klientów. Dzięki temu można śledzić, ile potencjalnych klientów przechodzi przez etapy procesu zakupowego i jak wiele z nich faktycznie dokonuje transakcji.

KPI są również niezwykle przydatne w monitorowaniu postępów w realizacji celów. Dzięki regularnej analizie wskaźników, organizacja może szybko zidentyfikować obszary, w których należy wprowadzić zmiany lub podjąć dodatkowe działania w celu osiągnięcia zamierzonych rezultatów.

Ważnym elementem zastosowania KPI w strategii biznesowej i planowaniu celów jest również ciągłe doskonalenie i aktualizacja wskaźników. Środowisko biznesowe jest dynamiczne, dlatego konieczne jest regularne przeglądanie i dostosowywanie KPI do zmieniających się warunków rynkowych oraz strategicznych celów organizacji.

W kolejnej sekcji omówimy, jak analizować i interpretować dane KPI oraz przedstawimy narzędzia, które mogą pomóc w monitorowaniu wskaźników wydajności.

Analiza i interpretacja danych – jak czytać wyniki KPI

Analiza KPI (Kluczowych Wskaźników Wydajności) i poprawna interpretacja wyników stanowią kluczowy element w procesie podejmowania decyzji biznesowych. Właściwe zrozumienie tych danych pozwala na ocenę efektywności działań firmy oraz identyfikację obszarów wymagających optymalizacji.

Podstawowym krokiem w analizie KPI jest zbieranie danych z różnych źródeł, takich jak systemy CRM, narzędzia analityczne czy raporty finansowe. Następnie, należy przeprowadzić analizę tych danych, aby uzyskać wartościowe informacje na temat wydajności firmy.

Metody analizy wyników KPI

Istnieje wiele metod analizy wyników KPI, które można zastosować w zależności od rodzaju wskaźników i celów organizacji. Oto kilka najpopularniejszych:

  1. Porównanie z celami – Polega na porównaniu rzeczywistych wyników z wcześniej ustalonymi celami. Pozwala to ocenić, czy organizacja osiąga zamierzone rezultaty.
  2. Trendy czasowe – Analiza zmian wskaźników w czasie pozwala na identyfikację długoterminowych trendów i prognozowanie przyszłych wyników.
  3. Porównanie z konkurencją – Porównanie wskaźników z danymi konkurencji umożliwia ocenę pozycji firmy na rynku i identyfikację obszarów, w których można poprawić swoją wydajność.
  4. Segmentacja danych – Analiza KPI dla różnych segmentów klientów, produktów czy kanałów sprzedaży pozwala na lepsze zrozumienie specyfiki poszczególnych grup i podejmowanie bardziej precyzyjnych decyzji.

Najczęstsze błędy w interpretacji KPI

Przy analizie i interpretacji danych KPI warto być świadomym najczęstszych błędów, które mogą prowadzić do nieprawidłowych wniosków. Oto kilka przykładów:

  • Brak kontekstu – Analiza KPI powinna uwzględniać kontekst biznesowy, takie jak zmiany w branży czy sytuacja ekonomiczna. Bez tego kontekstu, wyniki mogą być mylące.
  • Skupienie na pojedynczych wskaźnikach – Analiza KPI powinna uwzględniać całościowy obraz sytuacji. Skupienie się tylko na pojedynczych wskaźnikach może prowadzić do niepełnego zrozumienia sytuacji.
  • Brak spójności – Wartościowe wnioski można wyciągnąć tylko wtedy, gdy analiza KPI jest prowadzona w sposób spójny i systematyczny. Brak spójności może prowadzić do błędnych interpretacji.
  • Ignorowanie trendów – Analiza KPI powinna uwzględniać zarówno wartości bezwzględne, jak i zmiany w czasie. Ignorowanie trendów może prowadzić do utraty ważnych informacji.

Ważne jest również pamiętanie, że analiza KPI to proces ciągły. W miarę jak firma rozwija się i zmienia, wskaźniki wydajności również powinny być aktualizowane i dostosowywane do nowych celów i strategii.

Skuteczna ocena wskaźników wydajności jest kluczowa dla sukcesu biznesowego. Dlatego warto poświęcić czas na naukę i doskonalenie umiejętności analizy i interpretacji danych, aby podejmować lepsze decyzje oparte na faktach.

Narzędzia do monitorowania KPI – przegląd popularnych rozwiązań

W celu monitorowania wskaźników wydajności i analizy danych biznesowych istnieje wiele narzędzi dostępnych na rynku. Poniżej przedstawiamy przegląd popularnych rozwiązań, które mogą pomóc w raportowaniu efektywności i monitorowaniu postępów.

Google Analytics

Jednym z najpopularniejszych narzędzi do monitorowania KPI jest Google Analytics. Dostarcza on szczegółowe informacje na temat ruchu na stronie internetowej, konwersji, zachowań użytkowników i wielu innych wskaźników. Pozwala również na tworzenie niestandardowych raportów i segmentacji danych, co umożliwia bardziej precyzyjną analizę.

Microsoft Power BI

Microsoft Power BI to zaawansowane narzędzie do wizualizacji danych, które umożliwia tworzenie interaktywnych i dynamicznych raportów. Pozwala na łączenie danych z różnych źródeł, takich jak bazy danych, pliki Excel czy usługi online. Dzięki temu można łatwo śledzić kluczowe wskaźniki wydajności i analizować wyniki w czasie rzeczywistym.

Tableau

Tableau to kolejne popularne narzędzie do analizy danych biznesowych. Zapewnia ono intuicyjny interfejs, który umożliwia tworzenie zaawansowanych wizualizacji i interaktywnych dashboardów. Tableau pozwala na integrację z różnymi źródłami danych i umożliwia szybkie generowanie raportów, co ułatwia monitorowanie KPI.

Klipfolio

Klipfolio to narzędzie do tworzenia i monitorowania wskaźników wydajności. Pozwala na łączenie danych z różnych źródeł, takich jak bazy danych, pliki Excel czy aplikacje internetowe. Klipfolio oferuje wiele gotowych szablonów i wskaźników, które można dostosować do indywidualnych potrzeb. Dzięki temu można szybko stworzyć interaktywne dashboardy i śledzić kluczowe metryki.

Wszystkie wymienione narzędzia mają wiele funkcji i możliwości dostosowania do konkretnych potrzeb organizacji. Wybór odpowiedniego narzędzia zależy od preferencji, dostępności, łatwości użytkowania oraz integracji z innymi systemami w firmie.

Wyzwania i pułapki związane z implementacją KPI w przedsiębiorstwie

Implementacja Kluczowych Wskaźników Wydajności (KPI) w przedsiębiorstwie może być skomplikowanym procesem, który niesie ze sobą pewne wyzwania i pułapki. Nieprawidłowe podejście do implementacji KPI może prowadzić do nieefektywnego monitorowania postępów i utraty potencjalnych korzyści. Poniżej omówimy najważniejsze wyzwania związane z implementacją KPI oraz jak można je skutecznie przezwyciężyć.

Brak jasno określonych celów

Jednym z największych wyzwań w implementacji KPI jest brak jasno określonych celów. Bez konkretnych celów trudno jest wybrać odpowiednie wskaźniki wydajności, które będą odzwierciedlać postępy w osiąganiu tych celów. Dlatego kluczowym krokiem jest sprecyzowanie celów organizacji i określenie, jakie wskaźniki będą najlepiej odzwierciedlać te cele.

Trudności w identyfikacji odpowiednich wskaźników

Wybór odpowiednich wskaźników wydajności może być trudny, zwłaszcza gdy firma ma wiele obszarów działalności. Często zdarza się, że organizacje wybierają zbyt wiele wskaźników lub te, które nie są wystarczająco mierzalne. Ważne jest, aby skupić się na kluczowych obszarach działalności i wybrać wskaźniki, które najlepiej odzwierciedlają efektywność tych obszarów.

Brak odpowiednich danych

Implementacja KPI wymaga dostępu do odpowiednich danych, które będą podstawą do monitorowania postępów. Często jednak organizacje napotykają na brak danych lub ich niedokładność. W takich sytuacjach konieczne jest przeprowadzenie analizy i zbieranie odpowiednich danych, aby mieć pełny obraz efektywności działań firmy.

Brak zaangażowania zespołu

Implementacja KPI wymaga zaangażowania całego zespołu w proces monitorowania postępów. Jeśli pracownicy nie rozumieją znaczenia KPI lub nie widzą korzyści płynących z ich monitorowania, może to prowadzić do niewłaściwego wykorzystania lub ignorowania wskaźników. Ważne jest, aby edukować i angażować pracowników w proces implementacji KPI oraz pokazywać im, jakie korzyści mogą wyniknąć z monitorowania postępów.

Zbyt skomplikowane wskaźniki

Często organizacje wprowadzają zbyt skomplikowane wskaźniki, które są trudne do zrozumienia i interpretacji. To może prowadzić do zamieszania i dezorientacji w zespole. Ważne jest, aby wybierać wskaźniki, które są proste, zrozumiałe i łatwe do interpretacji przez wszystkich członków zespołu.

Właściwa implementacja KPI może przynieść wiele korzyści dla przedsiębiorstwa, takich jak lepsze monitorowanie postępów, identyfikacja obszarów do doskonalenia oraz motywacja pracowników. Jednak aby to osiągnąć, konieczne jest świadome podejście do wyboru odpowiednich wskaźników i przezwyciężenie ewentualnych wyzwań związanych z implementacją KPI.

Przypadki użycia KPI do optymalizacji procesów biznesowych

Wykorzystanie Kluczowych Wskaźników Wydajności (KPI) do optymalizacji procesów biznesowych ma ogromne znaczenie dla organizacji, które pragną osiągnąć większą efektywność operacyjną, usprawnić swoje działania i poprawić wydajność. Poniżej przedstawiamy kilka konkretnych przypadków, w których zastosowanie KPI przyniosło znaczące korzyści.

Przypadek 1: Poprawa czasu realizacji zamówień

Jedna z firm handlowych postanowiła skupić się na optymalizacji procesu realizacji zamówień. W tym celu zdefiniowano kilka kluczowych wskaźników wydajności, takich jak czas od przyjęcia zamówienia do wysłania towaru oraz procent zamówień dostarczonych na czas. Dzięki monitorowaniu tych wskaźników firma była w stanie zidentyfikować bottlenecky w procesie, wprowadzić zmiany organizacyjne i technologiczne oraz lepiej zarządzać zasobami. Efektem było skrócenie czasu realizacji zamówień o 30% oraz wzrost liczby zamówień dostarczanych na czas.

Przypadek 2: Usprawnienie obsługi klienta

Inna firma działająca w branży usługowej postanowiła skoncentrować się na poprawie obsługi klienta. W tym celu zdefiniowano kilka kluczowych wskaźników wydajności, takich jak czas oczekiwania na odpowiedź na zgłoszenie klienta oraz procent zgłoszeń rozwiązanych w pierwszym kontakcie. Dzięki monitorowaniu tych wskaźników firma była w stanie zidentyfikować obszary, w których występowały największe problemy i wprowadzić zmiany w procesie obsługi klienta. Efektem było skrócenie czasu oczekiwania na odpowiedź o 50% oraz wzrost liczby zgłoszeń rozwiązanych w pierwszym kontakcie o 40%.

Przypadek 3: Zwiększenie efektywności produkcji

Produkcyjna firma postanowiła zastosować KPI w celu zwiększenia efektywności swojej produkcji. Zdefiniowano kilka kluczowych wskaźników wydajności, takich jak wskaźnik zużycia surowców na jednostkę produktu oraz wskaźnik wydajności maszyn. Dzięki monitorowaniu tych wskaźników firma była w stanie identyfikować obszary, w których występowały straty i marnotrawstwo oraz wprowadzić zmiany organizacyjne i technologiczne mające na celu zwiększenie efektywności produkcji. Efektem było obniżenie wskaźnika zużycia surowców o 20% oraz wzrost wskaźnika wydajności maszyn o 15%.

ZOBACZ TEŻ:   Evolution Mail. Program pocztowy. Podstawowe informacje na temat Evolution Mail.

Przykłady te pokazują, jak KPI mogą być skutecznym narzędziem do optymalizacji procesów biznesowych. Dzięki odpowiednio dobranym wskaźnikom oraz monitorowaniu ich wyników, organizacje mogą identyfikować obszary do poprawy, wprowadzać zmiany i osiągać lepsze rezultaty. Warto pamiętać, że każda firma ma swoje unikalne cele i potrzeby, dlatego kluczowe wskaźniki wydajności powinny być dostosowane do konkretnych wymagań i branży.

KPI a motywacja pracowników – wpływ wskaźników na działania zespołu

Wprowadzenie systemu Kluczowych Wskaźników Wydajności (KPI) ma ogromny wpływ na motywację pracowników i zaangażowanie zespołu. Poprzez jasne określenie celów i monitorowanie postępów, KPI stają się potężnym narzędziem motywacyjnym, które mobilizuje pracowników do osiągania lepszych wyników.

KPI mają kluczowe znaczenie dla motywacji pracowników, ponieważ dostarczają im konkretnych informacji o tym, jakie cele mają osiągnąć i jak będą oceniani. Dzięki temu pracownicy mają jasność co do oczekiwań i wiedzą, jakie działania podejmować, aby spełnić te oczekiwania.

Przykładowo, jeśli celem organizacji jest zwiększenie sprzedaży o 20%, odpowiednie KPI mogą obejmować wskaźniki ilościowe, takie jak liczba sprzedanych produktów lub wartość zamówień. Pracownicy będą mieli konkretne cele do osiągnięcia i będą wiedzieć, że ich wyniki będą oceniane na podstawie tych wskaźników.

Ważne jest również, aby KPI były mierzalne i klarowne. Pracownicy muszą mieć możliwość śledzenia swojego postępu i widzieć, jak ich działania przekładają się na osiąganie celów. To daje im poczucie kontroli i motywuje do dalszego doskonalenia.

Warto również uwzględnić różne typy KPI, takie jak wskaźniki ilościowe i jakościowe. Wskaźniki ilościowe, takie jak liczba sprzedanych produktów czy wykonanych zadań, są łatwe do zmierzenia i stanowią konkretne cele dla pracowników. Jednak wskaźniki jakościowe, takie jak ocena satysfakcji klientów czy jakość wykonywanej pracy, również mają duże znaczenie dla motywacji pracowników. Dają im możliwość śledzenia swojego wpływu na jakość produktu lub usługi i dążenia do jej poprawy.

Przykłady KPI, które mają wpływ na motywację pracowników:

  • Wskaźnik sprzedaży: Liczba sprzedanych produktów lub wartość zamówień.
  • Wskaźnik obsługi klienta: Czas reakcji na zapytania klientów lub poziom satysfakcji klientów.
  • Wskaźnik jakości: Ocena jakości wykonywanej pracy lub liczba reklamacji od klientów.
  • Wskaźnik efektywności: Czas potrzebny na wykonanie określonego zadania lub wskaźnik wykorzystania zasobów.

Wprowadzenie KPI w organizacji wymaga odpowiedniego planowania i komunikacji. Pracownicy powinni być świadomi celów i oczekiwanych wyników oraz mieć dostęp do narzędzi, które umożliwią im monitorowanie postępów. Ważne jest również, aby KPI były regularnie oceniane i aktualizowane, aby odzwierciedlały zmieniające się cele i priorytety organizacji.

Integracja KPI z innymi systemami pomiaru efektywności (np. OKR – Objectives and Key Results)

Integracja Kluczowych Wskaźników Wydajności (KPI) z innymi systemami pomiaru efektywności, takimi jak Objectives and Key Results (OKR), jest niezwykle istotna dla osiągnięcia sukcesu biznesowego. KPI i OKR są narzędziami, które mogą uzupełniać się nawzajem, tworząc spójny system oceny i monitorowania postępów w organizacji.

Korzyści integracji KPI z OKR

Integracja KPI z OKR przynosi wiele korzyści dla organizacji. Po pierwsze, połączenie tych dwóch systemów pomiaru efektywności umożliwia lepsze zrozumienie, jak osiągane cele wpływają na wskaźniki wydajności. Dzięki temu zarządzanie wynikami staje się bardziej precyzyjne i ukierunkowane na kluczowe obszary działalności.

Ponadto, integracja KPI z OKR zapewnia większą spójność i jednolitość w planowaniu i realizacji celów. Dzięki temu wszystkie działania podejmowane przez zespół są skoncentrowane na osiąganiu wspólnych rezultatów, co przekłada się na większą efektywność i skuteczność.

Kolejną korzyścią jest możliwość dokładniejszego monitorowania postępów w osiąganiu celów. Integracja KPI z OKR umożliwia śledzenie zarówno wskaźników wydajności, jak i postępów w realizacji konkretnych celów. To pozwala na szybką identyfikację obszarów wymagających poprawy i podejmowanie odpowiednich działań korygujących.

Przykłady integracji wskaźników wydajności z systemem OKR

Integracja KPI z OKR może przybrać różne formy, w zależności od potrzeb i celów organizacji. Oto kilka przykładów konkretnych wskaźników wydajności, które mogą być zintegrowane z systemem OKR:

  • Wskaźnik sprzedaży: Może być powiązany z celem OKR dotyczącym zwiększenia przychodów. Dzięki integracji tych dwóch wskaźników można monitorować zarówno wyniki sprzedaży, jak i postępy w realizacji celu.
  • Wskaźnik obsługi klienta: Może być powiązany z celem OKR dotyczącym poprawy satysfakcji klienta. Integracja tych dwóch wskaźników umożliwia śledzenie zarówno jakości obsługi klienta, jak i postępów w osiąganiu celu.
  • Wskaźnik efektywności operacyjnej: Może być powiązany z celem OKR dotyczącym optymalizacji procesów biznesowych. Dzięki integracji tych dwóch wskaźników można monitorować zarówno efektywność operacyjną, jak i postępy w realizacji celu.

Spójność i współpraca pomiędzy KPI a OKR

Spójność i współpraca pomiędzy KPI a OKR są kluczowe dla skutecznego osiągania celów biznesowych. KPI dostarczają konkretne i mierzalne wskaźniki wydajności, które pozwalają na ocenę efektywności działań. OKR natomiast definiują cele strategiczne i kluczowe rezultaty, które należy osiągnąć.

Aby zapewnić spójność i współpracę pomiędzy tymi dwoma systemami, ważne jest, aby cele OKR były odzwierciedlone w odpowiednich wskaźnikach KPI. Oznacza to, że każdy cel OKR powinien mieć przypisane konkretne wskaźniki wydajności, które będą monitorowane i analizowane w kontekście realizacji celu.

Przykładem spójności pomiędzy KPI a OKR może być cel OKR dotyczący zwiększenia przychodów, który jest powiązany z wskaźnikiem sprzedaży. Jeśli organizacja osiąga wysokie wyniki sprzedaży, to znaczy, że jest na dobrej drodze do realizacji celu OKR.

Ciągłe monitorowanie i dostosowywanie KPI i OKR

Integracja KPI z OKR wymaga ciągłego monitorowania i dostosowywania wskaźników wydajności oraz celów strategicznych. W dynamicznym środowisku biznesowym, cele i priorytety mogą się zmieniać, dlatego ważne jest regularne sprawdzanie i aktualizowanie KPI i OKR.

Monitorowanie KPI i OKR powinno odbywać się na bieżąco, aby można było szybko reagować na ewentualne problemy lub zmiany w otoczeniu biznesowym. Jeśli wskaźniki wydajności nie odzwierciedlają rzeczywistości lub cele OKR są nieosiągalne, należy dokonać odpowiednich korekt.

Ważne jest również zapewnienie transparentności i komunikacji pomiędzy zespołami odpowiedzialnymi za KPI i OKR. Dzięki temu wszyscy pracownicy są świadomi celów organizacji i mają jasność co do oczekiwanych rezultatów.

Integracja KPI z innymi systemami pomiaru efektywności, takimi jak OKR, pozwala organizacjom osiągać lepsze wyniki poprzez skoncentrowanie działań na kluczowych obszarach działalności. Spójność i współpraca pomiędzy KPI a OKR są kluczowe dla skutecznego realizowania celów biznesowych. Pamiętaj o ciągłym monitorowaniu i dostosowywaniu KPI i OKR, aby utrzymać ich aktualność i skuteczność w dynamicznym środowisku biznesowym.

Znaczenie ciągłego doskonalenia i aktualizacji KPI w dynamicznie zmieniającym się środowisku biznesowym

W dynamicznie zmieniającym się środowisku biznesowym, ciągłe doskonalenie i aktualizacja Kluczowych Wskaźników Wydajności (KPI) odgrywają kluczową rolę w osiąganiu sukcesu. Wraz z pojawianiem się nowych trendów, technologii i zmieniających się warunków rynkowych, konieczne jest regularne dostosowywanie KPI do tych zmian.

Adaptacja KPI do nowych trendów i technologii

Aktualizacja KPI jest niezbędna, aby odzwierciedlały one najnowsze trendy i technologie w biznesie. W miarę jak rynek ewoluuje, organizacje muszą dostosować swoje wskaźniki efektywności do nowych wymagań i oczekiwań klientów. Na przykład, jeśli firma wprowadza innowacyjne rozwiązania technologiczne, może być konieczne uwzględnienie nowych wskaźników związanych z adopcją tych technologii przez klientów.

Regularna aktualizacja KPI w kontekście zmieniających się warunków rynkowych

Zmienne warunki rynkowe wymagają ciągłej aktualizacji KPI. To, co działało w przeszłości, może nie być już skuteczne w obecnej sytuacji. Dlatego ważne jest monitorowanie i analiza danych, aby zidentyfikować ewentualne zmiany, które mogą wymagać dostosowania wskaźników. Na przykład, jeśli firma działa w branży e-commerce i zauważa spadek konwersji, może być konieczne wprowadzenie nowych wskaźników związanych z doświadczeniem użytkownika lub jakością produktów.

Znaczenie doskonalenia KPI

Doskonalenie KPI jest kluczowe dla ciągłego doskonalenia procesów biznesowych. Poprzez analizę wyników KPI, organizacje mogą identyfikować obszary, w których należy wprowadzić ulepszenia. Na przykład, jeśli wskaźnik dotyczący obsługi klienta jest niski, firma może skoncentrować się na szkoleniach pracowników lub poprawie procesów obsługi klienta.

Ważne jest również uwzględnienie opinii interesariuszy w procesie doskonalenia KPI. Współpraca z różnymi działami organizacji oraz słuchanie opinii klientów i pracowników pozwoli na lepsze zrozumienie potrzeb i oczekiwań oraz na dostosowanie wskaźników do tych wymagań.

Podsumowując, ciągłe doskonalenie i aktualizacja KPI są nieodłącznym elementem skutecznego zarządzania efektywnością w dynamicznym środowisku biznesowym. Dostosowanie wskaźników do nowych trendów i technologii oraz regularna analiza i doskonalenie wyników KPI pozwolą organizacji utrzymać konkurencyjność i osiągnąć sukces.

Studia przypadków firm, które skutecznie wdrożyły systemy KPI

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów firm, które odniosły sukces w wdrożeniu systemów KPI i osiągnęły znaczące rezultaty dzięki temu.

Przykład 1: XYZ Company

XYZ Company, firma z branży e-commerce, skutecznie wdrożyła system KPI, który pozwolił im monitorować i oceniać efektywność ich działań. Wśród kluczowych wskaźników wydajności, które zastosowali, były:

  • Wskaźnik konwersji: Mierzył liczbę odwiedzających stronę internetową, którzy dokonali zakupu. Dzięki analizie tego wskaźnika firma mogła dostosować swoje strategie marketingowe i usprawnić proces sprzedaży.
  • Koszt pozyskania klienta: Pozwalał firmie ocenić, ile kosztuje ich pozyskanie nowego klienta. Dzięki temu mogli skoncentrować się na kanałach marketingowych, które przynosiły najlepsze wyniki.
  • Czas realizacji zamówienia: Mierzył czas między złożeniem zamówienia a jego dostarczeniem do klienta. Dzięki temu firma mogła zoptymalizować swoje procesy logistyczne i poprawić obsługę klienta.

Dzięki skutecznemu wykorzystaniu tych kluczowych wskaźników, XYZ Company zwiększyła swoją sprzedaż o 20% w ciągu roku, jednocześnie obniżając koszty pozyskania klienta o 15%.

Przykład 2: ABC Manufacturing

ABC Manufacturing, firma produkcyjna, skorzystała z systemu KPI, aby ocenić efektywność swoich procesów produkcyjnych. Wśród zastosowanych wskaźników wydajności były:

  • Wskaźnik wydajności maszyn: Mierzył efektywność pracy maszyn produkcyjnych. Dzięki analizie tego wskaźnika firma mogła identyfikować i eliminować przestoje oraz zoptymalizować wykorzystanie zasobów.
  • Wskaźnik zużycia surowców: Pozwalał firmie ocenić, ile surowców zużywają na jednostkę produktu. Dzięki temu mogli kontrolować koszty produkcji i wprowadzać zmiany mające na celu redukcję marnotrawstwa.
  • Wskaźnik jakości: Mierzył liczbę wadliwych produktów. Dzięki temu firma mogła skoncentrować się na poprawie jakości i zwiększeniu satysfakcji klientów.
ZOBACZ TEŻ:   Wireshark. Opis i recenzja programu.

Dzięki skutecznemu wdrożeniu systemu KPI, ABC Manufacturing zwiększyła wydajność swoich maszyn o 25%, obniżyła zużycie surowców o 10% i zmniejszyła liczbę wadliwych produktów o 30%.

Przykłady te pokazują, jak skuteczne wykorzystanie systemu KPI może przynieść znaczące korzyści dla firm. Dzięki analizie kluczowych wskaźników wydajności, organizacje mogą podejmować świadome decyzje i doskonalić swoje procesy, co prowadzi do wzrostu efektywności i osiągania lepszych wyników biznesowych.

Przewodnik po najlepszych praktykach w zakresie tworzenia i zarządzania KPI

Tworzenie i zarządzanie Kluczowymi Wskaźnikami Wydajności (KPI) wymaga przestrzegania pewnych zasad i praktyk, które mogą znacząco wpłynąć na skuteczność tych wskaźników w ocenie efektywności działań firmy. Poniżej przedstawiamy przewodnik po najlepszych praktykach, które warto wziąć pod uwagę przy tworzeniu i zarządzaniu KPI.

Ciągłe doskonalenie i aktualizacja KPI

Jedną z kluczowych zasad zarządzania KPI jest ciągłe doskonalenie i aktualizacja tych wskaźników. Środowisko biznesowe jest dynamiczne, a cele organizacji mogą się zmieniać wraz z rozwojem firmy. Dlatego ważne jest regularne przeglądanie i aktualizowanie KPI, aby zapewnić, że odzwierciedlają one najważniejsze cele i strategię biznesową.

Praktyczne zastosowanie najlepszych praktyk

Aby lepiej zrozumieć, jak najlepiej tworzyć i zarządzać KPI, warto przyjrzeć się studiom przypadków firm, które skutecznie wdrożyły systemy KPI. Praktyczne zastosowanie najlepszych praktyk może dostarczyć cennych wskazówek i inspiracji do stworzenia własnego systemu KPI. Można również skorzystać z doświadczeń innych organizacji, aby uniknąć typowych błędów i osiągnąć lepsze wyniki.

Zarządzanie KPI – kluczowe pojęcia

W zarządzaniu KPI istnieje wiele kluczowych pojęć, które warto zrozumieć i uwzględnić w procesie tworzenia i monitorowania wskaźników. Oto kilka z nich:

  • Efektywność – KPI powinny być skoncentrowane na mierzeniu efektywności działań firmy i pomagać w ocenie osiągania celów.
  • Strategia biznesowa – KPI powinny być ściśle powiązane z głównymi celami i strategią biznesową organizacji.
  • Analiza danych – Właściwa analiza danych zebranych za pomocą KPI jest kluczowa dla podejmowania informowanych decyzji i wprowadzania usprawnień.

Integracja KPI z innymi systemami pomiaru efektywności

Warto rozważyć integrację KPI z innymi systemami pomiaru efektywności, takimi jak OKR (Objectives and Key Results). Integracja tych systemów może zapewnić kompleksowe spojrzenie na efektywność organizacji i ułatwić monitorowanie postępów w osiąganiu celów.

Podsumowując, tworzenie i zarządzanie KPI wymaga przestrzegania najlepszych praktyk, ciągłego doskonalenia i aktualizacji, a także zrozumienia kluczowych pojęć związanych z tym obszarem. Studia przypadków firm, które skutecznie wdrożyły systemy KPI, mogą dostarczyć cennych wskazówek i inspiracji. Warto również rozważyć integrację KPI z innymi systemami pomiaru efektywności, aby uzyskać kompleksowe spojrzenie na działania firmy. Pamiętaj, że KPI są narzędziem do oceny efektywności działań i podejmowania informowanych decyzji, dlatego ich właściwe zarządzanie jest kluczowe dla sukcesu organizacji.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jakie są przykłady KPI w różnych branżach?

Przykłady KPI w różnych branżach mogą się różnić, ale ogólnie obejmują takie wskaźniki jak: wskaźnik sprzedaży, wskaźnik konwersji, wskaźnik zadowolenia klienta, wskaźnik rotacji pracowników, wskaźnik efektywności operacyjnej, wskaźnik rentowności inwestycji. W branży e-commerce przykładem KPI może być wskaźnik koszyka zakupowego, a w branży hotelarskiej – wskaźnik zajętości pokoi. Ważne jest dostosowanie KPI do specyfiki danej branży i celów biznesowych.

W jaki sposób można ustalić, które KPI są odpowiednie dla mojej firmy?

Aby ustalić, które KPI są odpowiednie dla Twojej firmy, musisz najpierw zrozumieć cele i strategię biznesową. Następnie identyfikuj kluczowe obszary działalności, które mają największy wpływ na osiągnięcie tych celów. Na podstawie tych obszarów określ konkretne wskaźniki, które będą mierzyć postępy i efektywność w tych obszarach. Ważne jest również uwzględnienie dostępnych danych i możliwości monitorowania tych wskaźników.

Czy istnieje uniwersalny zestaw KPI, który pasuje do każdego rodzaju biznesu?

Nie istnieje uniwersalny zestaw KPI, który pasuje do każdego rodzaju biznesu. Każda firma ma swoje unikalne cele i strategie, dlatego ważne jest dostosowanie KPI do konkretnych potrzeb i branży. Kluczowe wskaźniki wydajności powinny być oparte na celach biznesowych i mierzyć postępy w osiąganiu tych celów.

Jak często należy analizować i aktualizować KPI?

Analiza i aktualizacja KPI powinna odbywać się regularnie, zależnie od potrzeb i specyfiki firmy. W większości przypadków, rekomenduje się przeprowadzać analizę KPI co miesiąc lub co kwartał, aby monitorować postępy i dostosować cele. Jednak w niektórych branżach, gdzie zmiany są częstsze, analiza może być wymagana nawet co tydzień. Ważne jest również, aby aktualizować KPI w miarę rozwoju firmy i zmieniających się warunków rynkowych.

Jakie narzędzia są najbardziej efektywne do monitorowania KPI?

Najbardziej efektywne narzędzia do monitorowania KPI to systemy analityczne, takie jak Google Analytics, które umożliwiają śledzenie i analizowanie kluczowych wskaźników wydajności. Inne popularne narzędzia to Tableau, Power BI i Klipfolio, które oferują zaawansowane funkcje wizualizacji danych. Ważne jest również dostosowanie narzędzi do specyfiki branży i celów firmy.

Czy KPI mogą być stosowane w małych przedsiębiorstwach lub start-upach?

Tak, KPI mogą być stosowane w małych przedsiębiorstwach i start-upach. Kluczowe wskaźniki efektywności są niezależne od wielkości firmy i mogą pomóc w monitorowaniu postępów, identyfikowaniu obszarów do poprawy i podejmowaniu strategicznych decyzji. Ważne jest jednak dostosowanie KPI do specyfiki działalności i celów biznesowych małej firmy lub start-upu.

Jakie są najczęstsze błędy przy wdrażaniu systemu KPI?

Najczęstszymi błędami przy wdrażaniu systemu KPI są: brak jasno określonych celów, wybór niewłaściwych wskaźników, zbyt duża ilość KPI, brak zaangażowania pracowników, brak regularnej analizy i aktualizacji KPI oraz brak odpowiedniego monitorowania postępów. Ważne jest również unikanie nadmiernego skomplikowania systemu KPI oraz zapewnienie odpowiedniego szkolenia i wsparcia dla pracowników.

W jaki sposób KPI wpływają na motywację i wydajność pracowników?

KPI (Key Performance Indicators) mają duży wpływ na motywację i wydajność pracowników. Dzięki KPI pracownicy mają jasno określone cele i oczekiwania, co pomaga im skoncentrować się na najważniejszych zadaniach. Mierzenie wyników za pomocą KPI umożliwia również monitorowanie postępów i ocenę osiągnięć, co może dodatkowo motywować pracowników do lepszej pracy. KPI pomagają również identyfikować obszary, w których należy wprowadzić ulepszenia, co przekłada się na zwiększenie efektywności pracy.

Czy KPI mogą być zintegrowane z innymi metodami pomiaru efektywności, takimi jak OKR?

Tak, KPI mogą być zintegrowane z innymi metodami pomiaru efektywności, takimi jak OKR (Objectives and Key Results). OKR jest metodą, która pomaga ustalić cele i wyniki kluczowe dla organizacji. KPI natomiast służą do monitorowania i mierzenia postępów w osiąganiu tych celów. Poprzez zintegrowanie KPI z OKR, można skutecznie śledzić zarówno postępy w realizacji celów, jak i efektywność działań podejmowanych w celu ich osiągnięcia.

Jak zarządzać oporem pracowników wobec wprowadzania KPI?

Aby zarządzać oporem pracowników wobec wprowadzania KPI, ważne jest, aby zapewnić im odpowiednie wsparcie i komunikację. Warto wyjaśnić, dlaczego KPI są ważne dla firmy i jakie korzyści mogą przynieść. Przedstawienie konkretnych przykładów sukcesów innych firm może również pomóc w przekonaniu pracowników. Ważne jest również słuchanie ich obaw i uwag oraz dostosowanie systemu KPI do ich potrzeb. Działania szkoleniowe i motywacyjne mogą również pomóc w zwiększeniu akceptacji i zaangażowania pracowników.

Jakie są najlepsze praktyki w tworzeniu efektywnego systemu KPI?

Aby stworzyć efektywny system KPI, warto przestrzegać kilku najlepszych praktyk. Po pierwsze, należy skupić się na kluczowych wskaźnikach, które są związane z celami strategicznymi firmy. Po drugie, KPI powinny być mierzalne i możliwe do monitorowania w czasie rzeczywistym. Po trzecie, ważne jest regularne analizowanie i aktualizowanie KPI w celu dostosowania ich do zmieniających się warunków biznesowych. Wreszcie, warto zaangażować zespół zarządzający i pracowników w proces tworzenia i monitorowania KPI, aby zapewnić ich akceptację i zaangażowanie.

Czy można wykorzystać KPI do oceny indywidualnej pracy pracownika?

Tak, KPI można wykorzystać do oceny indywidualnej pracy pracownika. Kluczowe wskaźniki efektywności mogą być ustalone dla każdego pracownika, aby mierzyć i monitorować osiągnięcia w zakresie wyznaczonych celów. KPI umożliwiają obiektywną ocenę wyników i postępów pracownika, co pozwala na identyfikację mocnych stron oraz obszarów wymagających poprawy. Wprowadzenie systemu KPI może również motywować pracowników do osiągania lepszych wyników.

Jak interpretować dane uzyskane z KPI, aby podejmować właściwe decyzje biznesowe?

Aby właściwie interpretować dane uzyskane z KPI i podejmować odpowiednie decyzje biznesowe, należy skupić się na kilku kluczowych elementach. Po pierwsze, należy porównać wyniki KPI z ustalonymi celami i wskaźnikami referencyjnymi. Następnie, należy analizować trendy i zmiany w danych, aby zidentyfikować potencjalne problemy lub możliwości. Ważne jest również spojrzenie na dane w kontekście innych czynników, takich jak sezonowość czy trendy rynkowe. Wreszcie, należy podejmować decyzje oparte na danych, uwzględniając cele strategiczne i długoterminowe plany firmy.

W jaki sposób studia przypadków firm mogą pomóc w zrozumieniu korzyści płynących z wdrożenia KPI?

Studia przypadków firm są doskonałym narzędziem do zrozumienia korzyści płynących z wdrożenia KPI. Analizując konkretną sytuację i wyniki osiągnięte przez inne firmy, możemy zobaczyć, jakie efekty przyniosło im stosowanie kluczowych wskaźników wydajności. Studia przypadków pozwalają nam nauczyć się najlepszych praktyk, uniknąć błędów innych i dostosować strategię KPI do naszych własnych potrzeb i celów biznesowych.

Czy istnieją branże, w których KPI nie są efektywne lub nie mają zastosowania?

Tak, istnieją branże, w których KPI mogą być mniej efektywne lub nie mają zastosowania. Na przykład, w niektórych branżach kreatywnych, gdzie trudno jest zmierzyć wyniki w sposób ilościowy, KPI mogą być mniej przydatne. Ponadto, w branżach, gdzie cele są trudne do zmierzenia lub nieodłączne od innych czynników, KPI mogą być mniej skuteczne. W takich przypadkach, inne metody pomiaru efektywności mogą być bardziej odpowiednie.

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *